“Corsi, siati filici di campà quì”

Prima parti

A Corsica, isula di 330 000 abitanti hè unica. Terra ricca di storia è tantu annacquata, fendu parti da a Francia.

A Sardegna, isula di 1 600 000 abitanti hè, anc’edda unica. Terra ricca di storia, d’industria è di Mamuthones, fendu parti da l’Italia.

Tanti Sardi sò vinuti, dopu à a siconda guerra, truvà un pocu di richezza è di travaddu in Corsica. A raghjoni hè simplici : u travaddu mancaia è a puvertà era/hè sempri massiccia quà.

In fatti, una simplici pruminata ind’i stretti di Posthudorra (i.e. Porto Torres), 22 500 abitanti, à u Nord di a Sardegna, vi faci capiscia i raghjoni di l’esiliu massicciu è di a difficultà di vita quanedà.

Cusì, u viaghjatori, parsunaghju principali di a storia, vi prisenta – in margini di a storia – i fattori di a vita difficiuli in Posthudorra :

– Marcatu di u travaddu pocu attrattivu

– Salarii bassi

– Spesa piuttostu cara

– Scelta limitata di prudutti quotidiani

– Cità morta.

A Corsica hè una terra di disimpiegu, terra più povara cà u restu di u tarritoriu naziunali.

U tassu di disimpiegu pà u 2017 in Corsica si stabilisci intornu à i 9,7% di l’attivi, tassu in diminuzioni rispettu à i 10,5 % di u 2016. U cuntinenti, eddu, avia un tassu di disimpiegu di 9,5% di l’attivi in lu 2017 è di 9,7% in lu 2016. I tassi lucali sò, cum’è si pò veda, superiori à a media naziunali.

Listess’affari pà a Sardegna incù un tassu di disimpiegu di 20,1 in lu 2017 contr’à 11% in Italia è…21% in Posthudorra/53% di disimpiegu di i ghjovani (2014).

Cità industriali di a pruvincia di Sassari, Porto Torres (Posthudorra) hè una d’issi cità (ziddai) induva si pidda u battellu pà andà in Corsica, senza arristassi, di manera generali.

Pochi cummercii aparti, bar chjosi, magazeni di cannabis in libara distribuzioni. In somma, a crisa hè passata par quà.

“Cità morta : stalvatoghju di qualchi ori in Posthudorra.”

11h00, 7 di ghjinnaghju di u 2019, u battellu s’avvicina di i costi sardi. S’induvina l’isula di l’Asinara è u golfu omonimu.

All-focus

All-focus

I sciaminè fumani à u fondu di u golfu, annantu à a cumuna di Posthudorra, spettaculu tristu, tandu.

Quali vularia, in Corsica, una zona di 15 km di sciaminè è installazioni portuarii pieni di rughjina?

À quali piaciaria à veda centinaii d’installlazioni sfigurà u mari?

Paesaghju tristu, tandu.

Una volta affaccati in cità, 22500 abitanti, si vedini i primi bastimenti à pochi piani.

IMG_20190107_162242.jpg

Tandu, a cità hè di taglia umana. Ma micca da cumparà incù Aiacciu o Bastia.

Parchì?

Fora di u mari versu à la Platamona, a cità edda stessa dà paesaghji cum’è quiddi :

IMG_20190107_152223.jpg

Parlemu un pocu di a cità edda stessa. Dui o trè carrughji impurtanti è…u disertu. U veru disertu urbanu.

11h20, u viaghjatori ghjunghji in cità, annantu à u “Corso Umberto”. Una decina di bar è risturanti, tutti chjosi. Pricisemu chì Posthudorra ùn hè micca tantu una cità turistica.

Certi magazeni sò aparti da i quali dui di scarpi pà donni è unu pà l’omini induva a scelta hè assai ristretta.

Pà un paesi induva un impiegatu incù 35 anni di mistieru guadagna à pocu pressu €1300/mesi pà 39-42 ori à sittimana, i prezzi sò elevatissimi : 145€ un paghju di scarpi Geox (prezzu senza prumuzioni 215) ecc.

Centu metri più luntanu, un magazenu assai maiò pà omini induva un solu pull “Armani” hè dispunibuli à a vendita u restu essendu affari d’istati, in invernu tandu. Prezzi cari ancu quì : a vesta (classica) custendu à u menu 125€ (incù una prumuzioni).

Listessa pà un altru locu induva a camisgia a più banali custaia à u menu 100€.

Comu farani quanedà pà vestasi?

Ci hè Sassari à 20 km, diciareti.

Un quartu d’ora dopu, ùn truvendu omancu un bar/risturanti apartu, a pruminata cuntinuveghja in certi stretti.

All-focus

Stretti bughji malgradu à u soli arrabbiatu.

U primu vinditori di casgiu si trova à trè stretti di là. Hè una vendita diretta.

Intriti è un viditi nudda.

IMG_20190107_115705.jpg

Nudda?

Omancu un casgiu drentu.

E quà, affacca un omu vechju parlendu in sardu logudorese : “Tu cheres….?” (Vuleti…?)

“Su casu saldu” (U casgiu sardu) rispondi u viaghjatori.

Tandu, ùn ci hè nudda.

U vechju si ne và à piddà un casgiu daretu è a so balancia anziana pisendu à pocu pressu u casgiu.

“Faghet bator chilos, chimbanta chindi” (4kg/50€)

U viaghjatori ùn capisci micca tuttu a longa discursata d’issu vechju chì parla ind’a so barba. I prezzi fermani assai sustinuti, tandu.

11h40. A pruminata cuntinuveghja ind’i stretti è stradoni senza passaghju chjaviddatu (pà i pedoni). Periculosu tandu.

I carrughji si suvitani, sempri nimu in cità, o guasgi. I bastimenti più sgancialati l’uni cà l’altri.

In cattivu statu sò certi casi è bastimenti.

Un’intrata incù nudda in drentu.

All-focus

Una casa abbandunata.

All-focus

Stretti in cattivu statu.

Magazeni chjosi à buzeffu.

 

12h10. Infini, ci hè una maceddaria.

“Li bisthecchi è lu ziminu sò già caldi” dici a canzona.

Mà chì ghjè lu ziminu?

Micca una zuppa ma una specia di scelta di diaframma, minucci, stintini. Tandu, faci a paura.

U ghjovanu maciddaru estremamenti simpaticu ed amichevuli ricevi bè i so clienti. Surrisu tamantu, lingua turritana parlata à buzeffu è cunsiglii ben fatti pà ciascunu.

Tandu, a scelta di carri hè magrissima.

“Ainu, cuaddu, manzu, dinda e ghira(sameri, cavaddu, viteddu, ghjaddinaccia è topacudana/loir, una specia di topu).

Sameri?

In lu 2019, saria un scandalu pà un corsu di venda u so sameri pà manghjallu.

In lu 2019, saria un scandalu di veda a carri di sameri vinduta ind’è i maciddari o ancu in supermercatu (fora di a salsiccia di sameri di tradizioni straniera).

Prezzi bassi cum’è mai ùn si sò visti : i bistecchi di cavaddu costani 15€, l’arrostu à l’adda è pursemu “azzu et pedrusimula” à 9€/kg, listessa pà a carri di sameri.

IMG_20190107_120632.jpg

Omnacu un pezzu di boiu, o allora sulamanti l’osso bucco.

In fini, incù 47€, u vosciu cungelatori hè pienu è strapienu. Forsa di carri di qualità assai media.

Surtendu di a maciddaria, u paesaghju diventa scuru.

Scuru parchì?

Tutti i magazeni sò chjosi.

Scuru chì tutti i magazeni di i carrughji intornu ùn ani passatu a crisa economica.

Scuru chì i stretti sò arruvinati.

Scuru chì u “Lungomare” hè chjusu da mesi è mesi à a circulazioni.

Scuru chì u “Lungomare” ùn hà mancu un magazenu apartu annantu à una quaratina.

12 h 50 : Scuntentu di ùn truvà un risturanti pà manghjà è prima di fà a spesa ind’a periferia, u viaghjatori entra ind’un magazenu Conad, à prezzi raghjunevuli. Mancu un butirrulu o un oliu di girasoli, tandu hè una surpresa.

Comu farani pà cucinà?

Diciareti à issu viaghjatori d’andà ind’a periferia (è ancu) o in Sassari, podassi.

13 h : Tuttu hè chjosu, fin’à 5 ori di sera. U solu distributori trovu hè quiddu di a vendita di cannabis.

“Cannabis legale” dici un cartonu à l’intrata.

IMG_20190107_112714.jpg

Cicculata, pasti, acqua…tutti à u cannabis.

A vò di pruvà!

Una mani à “cinque stelle” vi faci capì i raghjoni di l’esili versu à certi terri più clementi cum’è a Corsica, u Nord Italia o i Stati Uniti.

Vi faci ancu capì parchì u bastimentu quà in ghjò hè statu presu da un merri americanu tandu scunisciutu à “cinque stelle” incù più di 73% di i voti quattru anni fà.

Pà compia issa vera storia, sicondu à certi testimonii quanedà è ancu in Corsica, un seculu è mezu/dui seculi fà, certi paisani sardi povari avariani tombu à l’anziani “pro no li dare a mandicare” (pà un micca dalli qualcosa da manghjà).

Addisperu oghjincu. Addisperu storicu, ancu.

Diciareti à issu viaghjatori d’andà in Sassari o in Gaddura pà veda beddi paesaghji è beddi paesi, ciò ch’eddu farà u dopu miziornu.

In un sicondu tempu, u viaghjatori vi parlarà di u liveddu di i prezzi quanedà.

Allora? Sfarenti iss’isuli? Sempri filici di campà in Corsica, tandu?

In Aiacciu, i magazeni sarani sempri chjusi cusì?

Pinseti chì i centri cummerciali tumbarani i cità cum’è Aiacciu, Bastia, Prupià o Portivechju?

Spartiti u vosciu avvisu annantu à a quistioni.

Infini, Corsi, siati filici di campà quì!

2 commenti

Lasciate un cummentu ?

Questo sito usa Akismet per ridurre lo spam. Scopri come i tuoi dati vengono elaborati.