Un articulu scrittu da Valécien Bonnot-Gallucci, traduttu in corsu.
Nuvembri di l’annu 1931, hè inauguratu u bateddu « Pascal Paoli ». Lanciatu da i venti, varca lu Meditarraniu purtendu nant’à u ponti soiu, u visu ch’iddu raminta, imprista è stima: u Ginirali Pasquale Paoli. Esaltatu in sti tempi chivi, è ligatu à lu visu di Nabuliò oramai, chì l’inaugurazioni di sta via maritima nova trà Aiacciu è Marsiglia ghjova à fà la prumuzzioni d’un ligamu storicu è ideologicu cù a Francia. Tandu u Pascal Paoli pidda i marosuli, alluntendusi di l’isula. Ma sta navi, custruitta trà l’epica di i dui Guerri Mundiali sinificheghja d’altri cosi. L’eredi di i Lumi hè purtatu for a di i costi corsi. Una volta di più, hè tramandata a mimoria di l’omu ch’hè statu à l’iniziu di a lotta contru à a Republica di Genuva, di a nascita di a Custituzioni corsa, è di a Rivuluzioni di 1755. Issa ultima rivuluzioni piddaia i so surghjenti vint’anni nanzu, mentri l’ottu di dicembri di l’annu 1735. A Festa di a Nazioni ni cunsarvarà u ricordu.
Tramezu à i dui Guerri Mundiali, stondi di cunflitti intarnaziunali, u Pascal Paoli hà sciumatu u mari. Navighendu da a Corsica à a Francia facia viaghjà l’arti ed i ciarbeddi for a di l’isula com’è nanzu, è purtaia l’imaghjina cunnisciuta di u libaratori contru à i forzi Genuvesi, quiddu ch’avia cruciatu calchì tempu i destini inglesi è corsi.
Tandu u so destinu propiu ùn hè statu sminticatu da a tarra di u cinemà. Rinasci in u 1927 par une prima volta in Parigi, quandu fù ghjucatu u capu d’opara « Napoléon » d’Abel Gance.
Affaca nant’à a tela un parsunnaghju tintu d’irunia, cù i so tratti invechjati, una prima raprisintazioni chì, in somma, ùn si scurda tantu di i scritti storichi chì faciani di Paoli u nimicu scuru di Nabuliò. Eppuru, a raprisintazioni di u ginirali si hè vulsuta fida à a pittura di l’inglesi William Beechey ch’hà resu you so visu cunnisciutu da tutti, l’attoru s’assumidda assai à u ritrattu. Di più sò stati mintuati elementi biugrafichi, in sta prima missa in scena, com’è u ricordu ‘llu so viaghju for a di Corsica.
Archivi di stampa di a BNF
Più tardu, l’imaghjina di Paoli labaratori di u populu, luttendu contru à u reghjimu francesu hè stata rinfurzata cù i tempi di u primu Riacquistu, dopu à a Prima Guerra Mundiali, a so mimoria hè festighjata mentri i Merendeli di Murusaglia cù i fundatori ed i scrittori di A Muvra. Hè divintatu a rifarenza di a resistenza corsa contru à a pulitica fascista ed irredentista. Infini, l’imaghjina di Paoli hè colma di paradossi à l’epica di l’affirmazioni di u sintimu patrioticu è di a cultura pulitica, chì circani menu a rialtà di l’omu chì un eroi da fà intrà in lu rumanzu naziunali ‘lli Corsi.
Oghji, forsa chì l’imaghjina di Paoli, duvaria essa ramintata cù a so fidelità storica